Merçendayzerlərin mütləq bilməli olduqları! Vəzifələr, Vakansiyalar

Hər gün azı bir dəfə də olsun özümüzü ixtiyari mağazada, supermarketdə və digər alış-veriş mərkəzlərindən birində tapırıq. Bəzən isə sadəcə bir məhsul almaq fikri ilə girdiyimiz məkandan dolu bir səbətlə çıxırıq. Heç düşünmüsünüzmü ki, niyə bəzi məhsulları sorğu-sualsız alırıq? Niyə sevdiyiniz içki həmişə gözünüzün önündəki rəflərdə olur və ya mağazaya yeni gələn şokolad kassaya yaxın bir yerdə bizi necə "yoldan çıxara bilir"? Bu heç də təsadüf deyil. Bu bizi bizi alış-veriş etməyə həvəsləndirən və bu yolda bizi satış toruna salmağı ustalıqla bacaran pərakəndə satış strategiyalarının gizli qəhrəmanlarının işləridir. Söhbət merçendayzerlərdən gedir.

Hər gün azı bir dəfə də olsun özümüzü ixtiyari mağazada, supermarketdə və digər alış-veriş mərkəzlərindən birində tapırıq. Bəzən isə sadəcə bir məhsul almaq fikri ilə girdiyimiz məkandan dolu bir səbətlə çıxırıq. Heç düşünmüsünüzmü ki, niyə bəzi məhsulları sorğu-sualsız alırıq? Niyə sevdiyiniz içki həmişə gözünüzün önündəki rəflərdə olur və ya mağazaya yeni gələn şokolad kassaya yaxın bir yerdə bizi necə "yoldan çıxara bilir"? Bu heç də təsadüf deyil. Bu bizi bizi alış-veriş etməyə həvəsləndirən və bu yolda bizi satış toruna salmağı ustalıqla bacaran pərakəndə satış strategiyalarının gizli qəhrəmanlarının işləridir. Söhbət merçendayzerlərdən gedir.

Merçendayzer haqqında məlumat - Merçendayzer Kimdir? 

Hər gün azı bir dəfə də olsun özümüzü ixtiyari mağazada, supermarketdə və digər alış-veriş mərkəzlərindən birində tapırıq. Bəzən isə sadəcə bir məhsul almaq fikri ilə girdiyimiz məkandan dolu bir səbətlə çıxırıq. Heç düşünmüsünüzmü ki, niyə bəzi məhsulları sorğu-sualsız alırıq? Niyə sevdiyiniz içki həmişə gözünüzün önündəki rəflərdə olur və ya mağazaya yeni gələn şokolad kassaya yaxın bir yerdə bizi necə "yoldan çıxara bilir"? Bu heç də təsadüf deyil. Bu bizi bizi alış-veriş etməyə həvəsləndirən və bu yolda bizi satış toruna salmağı ustalıqla bacaran pərakəndə satış strategiyalarının gizli qəhrəmanlarının işləridir. Söhbət merçendayzerlərdən gedir.

Merçendayzer haqqında məlumat - Merçendayzer kimdir? 

Merçendayzer müxtəlif şirkətlərin məhsullarının market, aptek, elektronika mağazaları və s. kimi satış nöqtələrində düzgün təmsil olunmasını təmin edən və satışlarını artırmağa nail olan şəxsdir. Onlar brendlə istehlakçı arasında dərin bağlar yarada, uzunmüddətli alış-veriş sistemi qura biləcək önəmli şəxslərdir. Bu, merçendayzer dedikdə ilk ağıla gələn məhsulları mağaza rəflərinə səliqə ilə yığmaqdan qat-qat artıq məsuliyyətdir. Merçendayzer bir növ satış nöqtəsinin interyer dizayneridir, o, hansı məhsulun harada, necə və hansı miqdarda dayanacağına strateji qərar verir. 

Bu peşənin arxasında daynan psixologiyanı anlamaq üçün pərakəndə satışın ən tanınmış adlarından olan və "Why We Buy: The Science of Shopping" kitabının müəllifi Pako Anderhillin (Paco Underhill) araşdırmalarını xatırlamaq yerinə düşər. P.Anderhill qeyd edir ki, alıcıların 70%-dən çoxu nə alacaqlarına dair son qərarı məhz mağazanın içində verirlər. Bu o deməkdir ki, məhsulunuzun rəfdəki yeri, görünüşü və əlçatanlığı onun alınıb-alınmayacağını birbaşa təsir göstərir. Merçendayzerin əl qabiliyyəti, strateji düşüncəsi, interyer dizaynerliyi, məhsul seçimi, yer və düzlüş seçimi də məhz bu zaman öz sözünü deyir.

Bizi sosial mediada izlə!

Merçendayzerin əsas vəzifələri hansılardır?

Merçendayzerin əsas vəzifələri arasında ticarət məkanında məhsulların düzgün yerləşdirilməsi, vizual cəlbediciliyinin təmin olunması və satışın maksimum səviyyəyə çatdırılması məqsədi ön sırada gəlir. Sadəcə çörək almaq adı ilə evdən çıxıb, bir yox iki səbət dolu marketdən qayıdırıqsa, hamısı merçendayzerlərin hiyləsidir…

Zarafat bir kənara, gəlin görək ümumilikdə merçendayzerlərin gündəlik həyata keçirməli olduqları işlər hansılardır?

Planoqrama uyğun düzülüş: Hər bir şirkətin öz məhsullarının rəfdə necə görünməsi ilə bağlı xüsusi strategiya planı olur. Buna "planoqram" deyilir. Merçendayzer bu sxemə əsasən məhsulların ("qızıl rəf" adlanan göz səviyyəsində, rəqiblərin yanında və s.) düzülüşünü təmin edir. Məsələn, Coca-Cola merçendayzerləri üçün qırmızı rəngin dominantlığı və markanın loqosunun uzaqdan belə aydın görünməsi həyati əhəmiyyət kəsb edir.

Stok nəzarəti və sifariş: Məhsul rəflərdə yoxdursa, satışı da həyata keçirilə bilməz. Merçendayzerin əsas işlərindən biri də anbardakı və rəfdəki mal qalığına nəzarət etmək, məhsulun bitməsinin qarşısını almaq və vaxtında sifarişləri formalaşdırmaqdır. Boş rəf həm itirilmiş satış, həm də markanın zəif imici deməkdir.

POS materiallarının yerləşdirilməsi: "Point of Sales" (Satış Nöqtəsi) materialları - yəni, voblerlər, stikerlər, posterlər, rəf kartları kimi kiçik reklam vasitələri müştərinin diqqətini cəlb etmək üçün çox vacibdir. Merçendayzer bu materialların düzgün və effektiv yerləşdirilməsinə cavabdehdir.

Qiymət və yararlılıq müddətinə nəzarət: Məhsulun üzərindəki qiymətin doğru olması və son istifadə tarixinin keçməməsi birbaşa merçendayzerin məsuliyyətidir. Hər iki nüansda qarşıya çıxacaq istəniən problemdə həm müştəri haqqlı çıxır, həmçin marka öz müştərisini və etimadını itirə bilir. Kimsə qiymətini kassada öyrəndiyi, yaxud istifadə tarixi ötmüş məhsulu almaq istəməz.

Rəqib analizi və hesabatlılıq: Merçendayzer şirkətin satış nöqtəsindəki "gözü və qulağı"dır. Rəqiblərin yeni məhsulları, kampaniyaları, qiymət dəyişiklikləri haqqında məlumat toplayıb rəhbərliyə mütəmadi (çox vaxt xüsusi proqramlar və fotolarla) hesabat verir.

Merçendayzer olmaq üçün hansı bacarıqlar tələb olunur?

Yuxarıda sadaladıqlarımız ilk baxışdan sizin üçün sadə və öhdəsindən gəlinəcək iş kimi görünə bilər. Kimlərinə görə bu öz təsdiqini tapar, kimlərə görə isə əksi baş verə bilər. İstənilən halda sizə sadə görünən iş, hər zaman uzaqdan göründüyü kimi bəsit olmur. Hər peşənin özünəməxsus tələbləri, vəzifə təlimatları, gizli nüansları vardır. Bundan başqa, qeyd etmək yerinə düşər ki, merçendayzer iş elanları adətən namizədlərdən xüsusi və çətin bacarıqlar tələb etmir. Əgər hər hansısa səbəblərdən dolayı, ali təhsil almaq imkanlarınız olmayıbsa, inkişaf etmək üçün şərait olmayıbsa, merçendayzerlik peşəsi sizə potensialınızı ortaya qoymağa şərait yaradan işlərdəndir. Çünki bu sahədə karyera yüksəlişi, arzuladığınız inkişaf yolları elə mağazadan axtardığınız məhsulu tapıb almaq kimidir. Bu peşə ilə məşğul olaraq öz karyera rəfinizi də səliqəyə sala, əmək bazarına uyğun bacarıqlarınızı ön plana sala bilərsiniz. Necə deyərlər, merçendayzer olmaq həm də özün üçün ən yaxşısını alıb-satmağı bacarmaqdı. Bəs gəlin görək merçendayzerlər üçün olmazsa-olmaz bacarıqlar hansılardır.

• Analitik düşüncə: Hansı məhsulun daha çox satıldığını, hansı rəfin daha "işlək" olduğunu anlamaq üçün satış rəqəmlərini analiz etmək qabiliyyəti.
• Məsuliyyət və intizam: Təyin olunmuş qrafik üzrə hərəkət etmək, tapşırıqları vaxtında və dəqiq yerinə yetirmək.
• Ünsiyyət bacarığı: Mağaza menecerləri, anbardarlar və digər personal ilə ortaq dil tapmaq və effektiv əməkdaşlıq etmək.
• Stresə davamlılıq: Gün ərzində bir neçə fərqli məkanda olmaq, bəzən çətin şərtlərdə işləmək və problemləri operativ həll etmək.
• Yaradıcılıq: Standart planoqramadan kənara çıxaraq məhsulu daha cəlbedici göstərmək üçün yeni ideyalar təklif etmək (məsələn, bayram günlərində xüsusi yığım etmək).
• Müşahidə qabiliyyəti: Detallara diqqət yetirmək, rəfdəki ən kiçik bir səhvi və ya rəqibin fəaliyyətindəki bir yeniliyi anında görmək.

“Walmart”ın qurucusu Sem Uolton (Sam Walton) deyir:

 "Yalnız bir müdir var, o da müştəridir. Və o, pulunu başqa yerdə xərcləyərək şirkətdəki hər kəsi, sədrdən tutmuş ən aşağı vəzifəliyə qədər işdən çıxara bilər." 

Merçendayzer isə bu fəlsəfəni hər gün sınaqdan keçirən, müştərinin qərar anına birbaşa təsir edən şəxsdir.

Bizi sosial mediada izlə!

Niyə merçendayzer olmalısınız? Karyera yolu və perspektivlər

Bəlkə də düşünürsünüz ki, bu işin nə kimi bir gələcəyi ola bilər ki?. Ancaq yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, bəzən həyatda həmişə işlər qyadasında getməyə bilər. Bu zaman karyeranıza haradansa başlamaq lazımdır. Və bu yolda merçendayzerlik ən yaxşı seçimlərinizdən ola bilər. Yaxud siz ən yaxşı universiteti bitirsəniz də özünüzü xoşbəxt hiss etdiyiniz işi, uğurları bəlkə də insanlarla birgə alış-veriş etməkdən başlayaraq tapa bilərsiniz. Xüsusilə də merçendayzer olmaq Fast-Moving Consumer Goods - Gündəlik tələbat malları sektorunda karyera qurmaq üçün möhtəşəm başlanğıc nöqtəsi ola bilər.

Merçendayzerlikdən başlayan karyera yüksəlişi

Gəlin görək Azərbaycanda merçendayzer olmaq karyeranızda hansı vəzifə yüksəlişlərinə gətirib çıxara bilər:

Merçendayzer: Sahəni öyrənir, təməl bilikləri mənimsəyir, məhsulları və satış nöqtələrini tanıyır.

Böyük merçendayzer / Supervayzer: Bir neçə merçendayzerdən ibarət kiçik bir komandaya rəhbərlik edir, onların işinə nəzarət edir, marşrutları planlayır və hesabatları analiz edir.

Satış təmsilçisi (Sales Representative): Merçendayzinqdə qazandığı təcrübə sayəsində artıq satış nöqtələri ilə birbaşa satış və sifariş müqavilələri bağlaya bilər.

Kateqoriya meneceri (Category Manager): Müəyyən bir məhsul kateqoriyasının (məsələn, süd məhsulları və ya qeyri-qida) bütün marketinq və satış strategiyasına cavabdeh olur.

Həmçinin oxu: Menecer necə olmalıdır?

Bölgə satış meneceri (Area Sales Manager): Daha böyük bir coğrafi ərazidəki bütün satış və merçendayzinq fəaliyyətlərini idarə edir.

Pərakəndə marketinq direktoru (Trade Marketing Director): Şirkətin bütün pərakəndə satış kanallarındakı strategiyasına nəzarət edir.

Gördüyünüz kimi, bu yol sizi şirkətin ən yüksək idarəetmə səviyyələrinə qədər apara bilər. Rəflərdə məhsulların düzülüşündən başlayan karyera yolunuzda analitika, danışıqlar aparmaq, komanda idarə etmək, büdcə planlamaq və strateji düşünmək kimi dəyərli bacarıqlar qazanırsınız.

Məşhur brendlərin merçendayzinq strategiyaları

Yuxarıda xeyli bu işin nəzəriyyəsindən danışdıq. İndi isə gəlin görək real həyatda sevdiyimiz markalar bu işi necə həyata keçirir? Uzağa getmədən sevə-sevə geyimlərini aldığımız “Zara”dan başlayaq. Bu ispan geyim nəhənginin uğurunun böyük bir hissəsi onun mağaza təcrübəsi və vizual merçendayzinqidir. “Zara” mağazaları minimalist, geniş və işıqlıdır. Məhsullar rəng və üsluba görə qruplaşdırılır, ən yeni və cəlbedici modellər mağazanın girişində yerləşdirilir. Onlar reklamdan çox, mağazanın özünü bir reklam məkanı kimi istifadə edirlər. Merçendayzerlər hər gün satış datasına baxaraq vitrinləri və manekenləri yeniləyirlər.

Əksəriyyətimizin sevimli markası olan “Apple”ın bütün mağazalarında bütün məhsulları müştərilərin sınaqdan keçirməsi üçün əlçatandır. Geniş masalar insanlara rahatlıq hissi verir, işıqlandırma məhsulları ön plana çıxarır. Merçendayzinq burada məhsulun funksionallığını və dizaynını vurğulamaq üçün qurulub.

Yaxud sizə yad olmayan supermarket düzülüşlərini xatırlamaq yerinə düşər. Adətən çörək və süd kimi gündəlik tələbat məhsulları əksəərn marketin ən uzaq nöqtəsində olur. Bu, klassik merçendayzinq hiyləsidir. Məqsəd sizi bütün marketi gəzməyə məcbur etmək və bu yolda planlamadığınız digər məhsulları da almağa sövq etməkdir. Kassa önündəki saqqız, şokolad, batareya kimi kiçik və ucuz məhsullar isə "impulsiv alış" üçün yerləşdirilib. Mağazadan çıxarkən sizi nələri isə almağa sövq edirlər.

Merçendayzerin bir günü necə keçir?

“Amazon”un qurucusu Cef Bezos (Jeff Bezos) müştəri yönümlü çalışmaq haqqında belə deyir: 

"Biz rəqiblərimizə deyil, müştərilərimizə bağlıyıq. Biz müştərinin nəyə ehtiyacı olduğundan başlayıb geriyə doğru işlərimizi planlayırıq".

Merçendayzerlər də məhz bu "geriyə doğru işləməyin" ön cəbhəsində dayanan peşəkar və zəhmətkeş kadrlardır. Onlar hər gün müştərinin nəyi, niyə və necə aldığını müşahidə edir və bu bilikləri şirkətinin uğuru üçün istifadə edir. Merçendayzerlik daima hərəkətdə olmağı sevən, eynilikdən tez sıxılan, nəticəni görməkdən zövq alan, psixologiya və analitikanı birləşdirməyi bacaran insanlar üçün ideal karyera seçimidir. Bu, rəfləri məhsullarla bəzəməkdən daha çoxunu etməkdir, markaları tanıtmaq, satışları artırmaq və böyük nəticələr əldə etmək sənətidir.

Azərbaycanda merçendayzer iş elanları olan şirkətlər hansılardır?

Azərbaycanda merçendayzer vakansiyaları yerləşdirən və iş elanları təqdim edən şirkətlər əsasən satış və marketinq sahəsində fəaliyyət göstərən pərakəndə satış və distributsiya şirkətləridir. Buraya Dübrar MMC, Azsnack MMC, Xırman MMC, Araz Supermarket, Bravo Supermarket, Azərsun, Veysəloğu şirkətlər qrupu və s. aid ola bilər.

Vakansiyalar bölməmizə keçid et!

Bütün merçendayzer vakansiyaları burada!

Əgər bu yazını oxuduqdan sonra mağazalardakı rəflərə daha fərqli bir gözlə baxmağa başladınızsa və bu dinamik dünyanın bir parçası olmaq istəyirsinizsə, o zaman növbəti karyera addımınızı atmağın vaxtı çatmışdır. Kim bilir, bəlkə də sizin uğur hekayəniz məhz o rəflərin birində başlayacaq. Vakansiyalar bölməmizə göz atın və merçendayzer vakansiyaları üzrə ən son iş elanları ilə tanış olun!