Tərcümeyi-hal nədir? Nümunələri və Yazma Qaydaları

İşə qəbul prosesində ilk təsiri yaradan sənədlərdən biri də tərcümeyi-haldır. Bu sənəd sizin kim olduğunuzu, harada təhsil aldığınızı, hansı sahələrdə işlədiyinizi və nə bacardığınızı qarşı tərəfə qısa, lakin təsirli şəkildə çatdırır.

Bəs tərcümeyi-hal (CV və ya resume ilə qarışdırılmamalıdır) nədir, necə yazılır və hansı hallarda təqdim olunur? Bu yazıda tərcümeyi-halın məğzi, strukturu, yazma nümunələri və tez-tez edilən səhvlər barədə ətraflı məlumat verəcəyik.

Tərcümeyi-hal nədir?

Tərcümeyi-hal, şəxsin həyatının əsas məqamlarını – doğum tarixi, ailə vəziyyəti, təhsili, əmək fəaliyyəti, xidmətləri və ictimai fəaliyyəti – əhatə edən rəsmi sənəddir.

Latınca “curriculum vitae” (CV) ifadəsinin Azərbaycan dilindəki qarşılığı kimi işlənən tərcümeyi-hal rəsmi işlərdə, dövlət qurumlarında, təqaüd proqramlarında və bəzi hallarda işə müraciətlərdə tələb olunur.

Tərcümeyi-hal sizin şəxsi bioqrafik təqdimat formanızdır. O, sizin haqda ilkin təəssürat yaradır və əgər yaxşı yazılıbsa, fürsətlərin qapısını aça bilər.

Tərcümeyi-hal hansı hallarda tələb olunur?

Tərcümeyi-hal əsasən aşağıdakı hallarda istənilir:

• Dövlət orqanlarında işə qəbul prosesində
• Təqaüd, qrant və akademik proqramlara müraciət zamanı
• Xaricdə təhsil və ya iş imkanlarına sənəd təqdim edilərkən
• Viza və ya immiqrasiya prosedurlarında
• Elmi və pedaqoji vəzifələrə qəbul zamanı
• Hərbi xidmətə çağırış və ya digər rəsmi proseslərdə

Tərcümeyi-halın standart strukturu

Tərcümeyi-hal yazarkən məlumatların müəyyən bir ardıcıllıqla verilməsi vacibdir. Aşağıdakı struktur ən çox qəbul olunan standart formadır:

1. Şəxsi məlumatlar

• Soyad, ad, ata adı
• Doğum tarixi və yeri
• Ailə vəziyyəti
• Əlaqə məlumatları (ünvan, telefon, e-poçt)

2. Təhsil

• Təhsil müəssisəsinin adı
• Fakültə və ixtisas
• Təhsil ili (başlama və bitmə tarixi)
• Diplom növü (bakalavr, magistr, fəlsəfə doktoru və s.)

3. Əmək fəaliyyəti

• İşlədiyiniz təşkilatın adı
• Vəzifəniz
• İşləmə müddəti
• Əsas vəzifə öhdəlikləri və nailiyyətlər

4. Elmi dərəcə və rütbələr (əgər varsa)

• Müdafiə etdiyiniz dissertasiya
• Elmi adlar (müəllim, dosent, professor və s.)

5. İctimai fəaliyyət və könüllülük (əgər varsa)

• Üzv olduğunuz birlik və təşkilatlar
• Gönüllü fəaliyyətlər

6. Kompyuter və dil bilikləri

• Bildiyiniz proqramlar
• Xarici dillər və səviyyə (başlanğıc, orta, yaxşı, əla)

7. Əlavə məlumatlar (əgər zərurət varsa)

• Sertifikatlar
• Təlim və seminarlar
• Tövsiyə edən şəxslər (əlaqə məlumatı ilə)

Tərcümeyi-hal nümunəsi (Sadə)

TƏRCÜMEYİ-HAL

Soyad, ad, ata adı: Hüseynov Elvin Rafiq oğlu
Doğum tarixi: 12 sentyabr 1994-cü il
Doğum yeri: Bakı şəhəri
Ailə vəziyyəti: Evli
Əlaqə: [email protected] | (050) 123 45 67

Təhsil

2011 – 2015
Bakı Dövlət Universiteti, Filologiya fakültəsi, Azərbaycan dili və ədəbiyyatı ixtisası

2015 – 2017
Azərbaycan Dillər Universiteti, Magistratura, Tərcümə ixtisası

Əmək fəaliyyəti

2017 – 2019
“Yeni Söz” nəşriyyatı – Redaktor

2019 – hal-hazırda
“EduMaster” Təhsil Mərkəzi – Tədris direktoru

Kompüter və dil bilikləri

Microsoft Office, WordPress, Adobe Photoshop – yaxşı səviyyədə
İngilis dili – Əla
Rus dili – Yaxşı

Tərcümeyi-hal yazarkən bu səhvlərdən uzaq durun

❌ Çox uzun və detallaşdırılmış – Həyatınızı roman kimi yazmayın. Qısa və konkret məlumatlar verin.
❌ Qrammatik və üslub səhvləri – Rəsmi sənəddə qrammatik səhvlər sizin diqqətsiz biri olduğunuzu göstərə bilər.
❌ Şəxsi və uyğun olmayan məlumatlar – Dini inanclar, siyasi baxışlar, ailə problemləri və s. daxil etməyin.
❌ Qeyri-dəqiq tarixlər və ya ziddiyyətli məlumatlar – Bütün tarix və informasiyaların uyğunluğunu yoxlayın.
❌ Eyni CV və tərcümeyi-halı bütün müraciətlərə göndərmək – Lazım olduqda uyğunlaşdırılmış versiyalar hazırlayın.

Tərcümeyi-hal hansı formatda təqdim olunmalıdır?

• Adətən .docx və ya .pdf formatında olur
• Rəsmi struktura uyğun yazılmalı, səliqəli tərtib edilməlidir
• Əlavə olaraq şəxsiyyət vəsiqəsinin surəti və ya digər sənədlər əlavə oluna bilər
• İmza və tarix bölməsi sənədə rəsmi status qazandırır

Tərcümeyi-halı necə fərqləndirə bilərsən?

Əgər rəqiblərdən fərqlənmək istəyirsənsə:

✔️ Yazını sadə və oxunaqlı et
✔️ Dizayna deyil, məzmun keyfiyyətinə fokuslan
✔️ Nəticə yönümlü vəzifələr və uğurları yaz
✔️ Əgər təcrübən azdırsa, könüllülük və sertifikatlar bölməsini zənginləşdir

Gənclər və tələbələr üçün tövsiyələr

Əgər iş təcrübəniz azdırsa, bu bölməyə alternativ olaraq aşağıdakılara yer verin:

• İştirak etdiyiniz kurslar, vebinarlar
• Sosial layihələr və könüllülük
• Universitetdə qazandığınız uğurlar (mükafatlar, layihələr)
• Tələbə təşkilatlarında iştirakınız

Digər tərcümeyi hal nümunələrini buradan tapa bilərsiniz: