Part-time iş nədir və niyə bu qədər populyardır?

Part-time iş nədir və niyə bu qədər populyardır?

Part-time iş tam iş günündən daha az vaxt tələb edən, lakin həm gəlir, həm də təcrübə qazandıran məşğulluq formasıdır. Əmək qanunvericiliyinə görə, bu işdə əmək haqqı işlənilən saatlara uyğun hesablanır. Yəni tam gün işləyən bir əməkdaş 8 saat işləyirsə, part-time çalışan şəxs 4 saat işlədikdə onun maaşı da həmin nisbətdə müəyyən olunur.

Bu iş modelinin populyarlığı son illərdə sürətlə artıb. Əsas səbəb isə insanların işlə yanaşı şəxsi həyatlarına, təhsillərinə və ya digər öhdəliklərinə daha çox vaxt ayıra bilməsidir. Tələbələr üçün part-time iş dərslərlə uyğunlaşma imkanı yaradır. Əlavə gəlir axtaran şəxslər isə gündəlik xərclərini qarşılamaq üçün part-time işdən faydalanırlar.

Ən önəmlisi isə budur ki, part-time iş yalnız maaş deyil, həm də təcrübə qazanmaq, ünsiyyət bacarığını artırmaq və karyera üçün başlanğıc deməkdir. Bu səbəbdən də həm gənclər, həm də əlavə məşğulluq axtaranlar üçün bu model getdikcə daha çox seçilir.

• Part-time iş hər kəs üçün ideal seçim olmaya bilər, amma müəyyən qruplar üçün çox faydalıdır. Xüsusilə həyatında həm gəlir, həm də sərbəst vaxt balansını qorumaq istəyən insanlar bu modeldən daha çox yararlanırlar.
• Tələbələr üçün part-time iş ən çox seçilən variantlardan biridir. Çünki dərs cədvəli ilə uyğunlaşdırmaq mümkündür. Onlar həm əlavə gəlir qazanır, həm də gələcək peşəkar həyatlarında işlərinə yarayacaq bacarıqlar əldə edirlər. Universitetdə oxuyarkən iş təcrübəsi qazanmaq tələbələr üçün böyük üstünlükdür.
• Əlavə gəlir istəyən şəxslər üçün də part-time iş əlverişlidir. Tam iş günü işləyən əməkdaş bəzən boş vaxtlarında ikinci bir part-time işlə büdcəsini gücləndirə bilər. Bu, xüsusilə əlavə məsrəfləri qarşılayan və ya şəxsi hədəfləri üçün pul yığmaq istəyənlər üçün faydalıdır.
• Ev işlərini və iş həyatını tarazlaşdırmaq istəyənlər də bu iş formasına üstünlük verirlər. Məsələn, valideynlər part-time iş sayəsində həm ailə qayğılarına vaxt ayıra, həm də əmək bazarından kənarda qalmadan işləyə bilirlər.
• Karyerasını yeni qurmağa başlayan gənclər üçün isə part-time iş əvəzolunmaz təcrübədir. Bu işlər həm ilk peşə vərdişlərini öyrədir, həm də gələcəkdə daha böyük iş imkanları üçün güclü bir addım olur.
• Beləliklə, part-time iş tələbələrdən tutmuş valideynlərə qədər müxtəlif qruplar üçün fərqli üstünlüklər yaradır.

Part-time iş sizə hansı üstünlükləri qazandırır?

Part-time iş çoxlarının düşündüyü kimi yalnız əlavə maaş imkanı deyil. Bu iş forması insanın şəxsi inkişafına, peşəkar bacarıqlarının formalaşmasına və gələcək karyerasına da böyük töhfə verir.

Part-time üstünülüklərini aşağıdakı şəkildə sıralaya bilərik:

• Vaxt elastikliyi
• Təcrübə qazanmaq
• Şəbəkələşmə
• Məsuliyyət hissi

Vaxt elastikliyi part-time işin ən böyük üstünlüklərindən biridir. Çünki tam iş günü işləmək məcburiyyəti olmadan dərs, ailə və şəxsi planlarla yanaşı işləmək mümkündür. Xüsusilə tələbələr və valideynlər üçün bu, həm gəlir qazanmaq, həm də digər öhdəlikləri yerinə yetirmək baxımından böyük rahatlıq yaradır.

Təcrübə qazanmaq baxımından da part-time iş əvəzolunmazdır. İş həyatına yeni addım atan gənclər üçün bu işlər bir növ “ilk məktəb” rolunu oynayır. İştirakçı yalnız nəzəri biliklərini yoxlamır, həm də real iş mühitində öyrənir, komanda ilə işləməyi və peşəkar davranış qaydalarını mənimsəyir.

Şəbəkələşmə imkanı da part-time işin dəyərli tərəflərindən biridir. İnsan yeni iş mühitində həmkarlarla, rəhbərlərlə və bəzən də müştərilərlə tanış olur. Bu əlaqələr gələcəkdə daha böyük karyera imkanlarının qapısını aça bilər.

Məsuliyyət hissi isə part-time işin ən mühüm qazandırdıqlarından biridir. Hətta az vaxt işləsəniz belə, iş həyatının qaydaları ilə tanış olur, vaxtında gəlməyi, verilən tapşırıqları düzgün icra etməyi və kollektivdə öz rolunuzu dərk etməyi öyrənirsiniz. Bu da insanın həm təşkilatçılıq bacarıqlarını, həm də həyatdakı məsuliyyət anlayışını gücləndirir.

Part-time işin çətinlikləri varmı?

Hər bir iş modelində olduğu kimi, part-time işin də üstünlükləri ilə yanaşı müəyyən çətinlikləri mövcuddur. Bu səbəbdən belə işlərə başlamazdan əvvəl bütün tərəfləri diqqətlə dəyərləndirmək vacibdir.

Ən böyük çətinlik maaş məsələsidir. Part-time işdə işlənilən saat az olduğundan əmək haqqı da tam işlə müqayisədə daha aşağı olur. Bu isə xüsusilə yalnız bu işdən gəlir götürən şəxslər üçün kifayət etməyə bilər.

Sosial təminatların məhdud olması da digər bir problemdir. Bəzi şirkətlər part-time işçilərə tam işçilər qədər sosial paket və ya əlavə imkanlar təqdim etmirlər. Bu, sığorta, məzuniyyət və digər hüquqlarda fərqliliklər yarada bilər.

İş vaxtının qeyri-sabitliyi də çətinliklərdən biridir. Nəzəri olaraq part-time iş elastik vaxt rejimi təklif etsə də, bəzi müəssisələrdə iş saatları tez-tez dəyişə və gözlənilməz ola bilər. Bu isə şəxsi planları pozmaq və əlavə gərginlik yaratmaq deməkdir.

Karyera baxımından məhdudiyyətlər də ola bilər. Çünki bir çox şirkətlər yüksəliş və ya vəzifə artımını tam işçilərə şamil edir. Part-time çalışanlar isə bəzən bu imkanlardan kənarda qala bilirlər.

Bütün bu səbəblərə görə part-time iş seçərkən yalnız üstünlükləri deyil, mümkün riskləri də nəzərə almaq lazımdır. Əgər bu iş sizin həyat tərzinizə, məqsədlərinizə və ehtiyaclarınıza uyğundursa, o zaman part-time iş doğru seçim ola bilər.

Necə part-time iş tapmaq olar?

Part-time iş axtaranlar üçün bir neçə mənbə mövcuddur:

• İş elanları saytları və onlayn platformalar (məsələn, Work.az)
• Sosial şəbəkələrdə elan qrupları (FB, Linkedin, WhatsApp, Teleqram kanalları)
• Universitetlərin karyera mərkəzləri
• Tanışlıq dairəsi və şəxsi əlaqələr

İş seçərkən diqqət etmək lazımdır ki, iş vaxtı şəffaf göstərilsin, əmək haqqı aydın şəkildə razılaşdırılsın və əmək müqaviləsi bağlansın.

Part-time iş sizin üçün doğru seçimdirmi?

Part-time iş hər kəs üçün eyni dərəcədə uyğun olmaya bilər. Əgər siz hazırda tələbəsinizsə, dərslərinizlə yanaşı əlavə gəlir qazanmaq və iş təcrübəsi toplamaq istəyirsinizsə, part-time iş sizin üçün əla fürsətdir. Eyni zamanda, iş həyatına ilk addımlarını atan gənclər üçün bu model gələcək karyera üçün güclü təməl rolunu oynayır.

Əlavə gəlir axtaranlar üçün də part-time iş olduqca faydalıdır. Məsələn, tam iş günü işləyən biri boş vaxtlarında əlavə işlə büdcəsini gücləndirə bilər. Valideynlər və ya ev işlərini idarə edən şəxslər üçün isə bu model ailə ilə iş həyatını tarazlamaq imkanı yaradır.

Bununla yanaşı, nəzərə almaq lazımdır ki, part-time iş sabit və yüksək gəlir, həmçinin tam sosial təminatlar axtaranlar üçün yetərli olmaya bilər. Çünki bu iş forması əsasən çevik vaxt rejimi və qismən gəlir qazandırmaq üçün nəzərdə tutulub.

Yəni qərar verməzdən əvvəl öz həyat tərzinizi, məqsədlərinizi və ehtiyaclarınızı nəzərə almalısınız. Əgər siz azad vaxtı qorumaq, təcrübə qazanmaq və əlavə gəlir əldə etmək istəyirsinizsə, part-time iş sizin üçün doğru seçim ola bilər. Əgər əsas prioritetiniz sabitlik və tam təminatdırsa, o halda tam zamanlı iş sizin üçün daha uyğundur.