KPI nədir?

İş dünyasında uğurun ölçülməsi sadəcə “çox işləmək”lə deyil, “nəyə görə işlədiyimizi və nə qədər irəliləyiş əldə etdiyimizi” bilməklə mümkündür. Məhz buna görə KPI anlayışı müasir biznesdə əsas rol oynayır.

KPI nə deməkdir?

KPI (Key Performance Indicator) — yəni Əsas Performans Göstəricisi, bir təşkilatın əsas strateji və ya əməliyyat məqsədlərinə çatıb-çatmadığını ölçmək üçün istifadə olunan ölçülə bilən göstəricidir. KPI-lər həm fərdi əməkdaşların, həm də bütün təşkilatın fəaliyyətini qiymətləndirmək üçün vacibdir.

Sadə desək, KPI — bir hədəfə nə qədər yaxın olduğunuzu göstərən kompasdır.

KPI-lərin əsas xüsusiyyətləri

Investopedia-ya əsasən, KPI-lər aşağıdakı xüsusiyyətlərə sahib olmalıdır:

• Xüsusi (Specific): Hədəf aydın və dəqiq olmalıdır.
• Ölçülə bilən (Measurable): Nəticə rəqəmlərlə ifadə olunmalıdır.
• Əldə edilə bilən (Achievable): Realist və mümkün olmalıdır.
• Əlaqəli (Relevant): Biznes məqsədlərinə uyğun olmalıdır.
• Zamanla bağlı (Time-bound): Ölçülməsi üçün konkret vaxt aralığı olmalıdır.

KPI-lərin real həyatda nümunələri

İnsan resurslarında:

• Yeni işçinin orta işə qəbul müddəti
• İllik işçi dövriyyəsi

Marketinqdə:

• Veb sayt trafikinin aylıq artım faizi
• E-poçt kampaniyasının açılma nisbəti

Satışda:

• Aylıq satış həcmi
• Yeni müştəri qazanma xərci (Customer Acquisition Cost)

Maliyyə göstəricilərində:

• Əməliyyat mənfəət marjası
• Xalis gəlirin illik artımı

KPI-lər niyə vacibdir?

1. Strateji məqsədlərə çatmağa kömək edir: KPI-lər sizə hədəfinizlə nə qədər yaxın olduğunuzu göstərir.
2. Qərarvermə prosesini asanlaşdırır: Faktlara əsaslanan idarəetmə üçün əsas baza yaradır.
3. Motivasiya və yönləndirmə yaradır: Əməkdaşlar üçün konkret və izlənə bilən məqsədlər təqdim edir.
4. Effektivlik və səmərəliliyi artırır: Resursların necə istifadə edildiyini və nə qədər fayda verdiyini göstərir.

KPI necə hazırlanır?

1. Biznes məqsədini müəyyən edin: KPI konkret strateji hədəflə əlaqəli olmalıdır.
2. Doğru metrik seçin: Məsələn, “satış” məqsədi üçün müştəri sayı, gəlir, çevirmə dərəcəsi kimi göstəricilər uyğun ola bilər.
3. Ölçmə sisteminizi qurun: KPI-lərin izlənməsi üçün texniki sistem və hesabat mexanizmi vacibdir.
4. Davamlı izləmə və təhlil: KPI-lər daimi təhlil edilməli və lazım gəldikdə düzəliş olunmalıdır.

KPI ilə OKR fərqi nədir?

• KPI — nəticəyə fokuslanır, sabit göstəricidir.
• OKR (Objectives and Key Results) — həm məqsədi, həm də ona çatmaq üçün əsas nəticələri ifadə edir. OKR daha çevik və innovativ hədəf sistemidir.

KPI-lərlə bağlı vacib qeydlər

• Hər KPI faydalı deyil. Lazımsız və əlaqəsiz metriklər şirkətə zərər verə bilər.
• KPI-lər yalnız rəqəm deyil, strateji düşüncə ilə seçilməlidir.
• KPI-lərin effektivliyi, onlara əsasən verilən qərarlarla ölçülür.